نام این شهرستان كه بعد از گرگان مهمترین شهر استان محسوب می شود از نام گنبد قابوس بن وشمگیر گرفته شده است كه مقبره وی نیز در شمال شهر قرار دارد.

مساحت این شهرستان حدود 5071 كیلومتر مربع و جمعیت آن بالغ بر 286620 نفر است. مهمترین مراكز گردشگری و باستانی این شهرستان عبارتند از: تالاب های بین المللی آلماگل، آلاگل و آجی گل بازارچه مرزی اینچه برون، یاریم تپه، گبری قلعه، برج قابوس، شهر باستانی جرجان، امام زاده یحیی بن زید و بقعه دانشمند شهرستان گنبد كاووس را می توان كرسی مطالعات باستان شناسی استان دانست و پروژه های شهر قدیم جرجان و دیوار گرگان همه ساله در این شهرستان صورت می پذیرد.