آيا تا به حال از خود پرسيده ايد که «سيزده آبان» چه روزي است؟ آيا تا به حال درخشش ستارگان و مهتاب را در پهن دشت گيتي ديده ايد؟ آيا تاکنون ديده ايد که فروغ نوراني برخي ستارگان، بيش تر است؟ در آسمان تاريخ معاصر ايران زمين نيز، روزهايي چون ستارگان پرتو افشان مي درخشند و درس روزهاي درخشنده نيز برخي درخشنده ترند. سيزده آبان، اين چنين است؛ زيرا در سيزدهم آبان، ملت ما با عشق و ايمان به آرمان خويش، همه ي قدرت هاي استکباري را به سخره گرفتند و شکوه پوشالي شان را پايمال کردند. در سيزدهم آبان، خدا مردان پاک سرشت، در سالگرد قرباني شدن دانشجويان و تبعيد سرسلسله ي بيدار دلان، بر ديو پليدي و پلشتي، مردانه تاختند و لانه ي فساد را درهم کوبيدند. اين است که سيزده آبان در تاريخ اين ديار شهيدپرور، برگي زرين را به خود اختصاص داده است و بسان ستاره اي فروزان در آسمان ميهن اسلامي مي درخشد.
روز 13 آبان که در تقويم نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران به عنوان روز مبارزه با استکبار جهاني نامگذاري شده يادآور سه واقعه مهم در تاريخ معاصر ايران است که در سه دوره مختلف رخ داده و به همين دليل اين روز را در تاريخ کشور به عنوان روزي به يادماندني به ثبت رسانده است.
تبعيد امام خميني به ترکيه 13 آبان 1343
کاپيتولاسيون يا حق قضاوت کنسولي حقي است که به اتباع بيگانه داده ميشود و آنها را ازشمول قوانين کشور مصون ومستثني ميکند؛ درواقع در صورت ارتکاب جرم در خاک کشور، دولت ميزبان حق محاکمه آن مجرم را ندارد. کاپيتولاسيون در سال 1306، تحت فشار افکار عمومي و فضاي حاکم بر روابط بينالملل پس از جنگ اول جهاني لغو گرديد. هنوز بيش از 3 دهه از الغاي کاپيتولاسيون نميگذشت که محمدرضا پهلوي احياگر مجدد آن شد. چندي بعد اين خبر به حضرت امام رسيد و ايشان را به خروش و فرياد واداشت به طوري که در4 آبان 1343 ايشان طي نطقي تاريخي به رسوايي اين اقدام ننگين پرداختند. فرازهايي از سخنراني ايشان چنين بود:
« ... دولت با کمال وقاحت از اين امر ننگين طرفداري کرد، ملت ايران را از سگهاي آمريکايي پستتر کردند. اگر چنانچه کسي يک سگ آمريکايي را زير بگيرد، بازخواست از او ميکنند؛ اگر شاه ايران يک سگ آمريکايي را زير بگيرد بازخواست ميکنند و اگر چنانچه يک آشپز آمريکايي شاه ايران را زير بگيرد، مرجع ايران را زير بگيرد، بزرگترين مقام ايران را زير بگيرد، هيچ کس حق تعرض ندارد...».
رژيم که در طول دو سالي که امام قيام کرده بودند، نتوانسته بود با هيچ شيوهاي، ايشان را آرام کند، تنها يک راه پيش پاي خود ميديد و آن تبعيد امام بود. در شب 13 آبان 1343، صدها کماندو به همراه مزدوران ساواک به منزل امام در قم حملهور شدند ايشان را دستگير و به تهران منتقل کردند و سپس با يک هواپيماي نظامي ايشان را به ترکيه تبعيد کردند. اين سرآغار هجرتي بود که 14 سال بعد پيروزي انقلاب اسلامي را به بار آورد.
روز دانشآموز 13 آبان 1357
در حالي که انقلاب اسلامي مردم ايران به رهبري امام خميني(ره) به روزهاي سرنوشت سازي نزديک ميشد همه اقشار مردم ايران از زن و مرد و پير و جوان، سعي در ايفا کردن نقش تاريخي خود و عمل به تکليف الهي داشتند. در اين ميان دانشآموزان و نوجوانان شور و حال ديگري داشتند.
صبح روز 13 آبان1357، دانشآموزان در حالي که مدارس را تعطيل کرده بودند، به سمت دانشگاه تهران حرکت کردند تا صداي اعتراض خود را به گوش همگان برسانند. اين جوانان پر شور و خداجو، گروه گروه، داخل دانشگاه شدند و به همراه دانشجويان و گروههاي ديگري از مردم در زمين چمن دانشگاه اجتماع کردند. ساعت 11 صبح، مأموران، ابتدا چند گلوله گاز اشکآور در ميان اين جمعيت خروشان پرتاب کردند؛ اما، اجتماع کنندگان در حالي که به سختي نفس ميکشيدند، صداي خود را رساتر کرده و با فرياد اللهاکبر، لرزه بر اندام مأموران مسلح شاه افکندند. در اين هنگام تيراندازي آغاز شد و جوانان و نوجوانان بيگناه، يکي پس از ديگري، در خون خود غلتيدند. در اين روز، 56 نفر شهيد و صدها نفر مجروح شدند.
حضرت امام(ره) در پيامي به همين مناسبت فرمودند:
«... عزيزان من صبور باشيد، که پيروزي نهايي نزديک است و خدا با صابران است ... ايران امروز جايگاه آزادگان است... من از اين راه دور، چشم اميد به شما دوختهام ... صداي آزاديخواهي و استقلالطلبي شما را به گوش جهانيان ميرسانم»
. به خاطر گراميداشت ياد و خاطره شهيدان دانشآموز، از آن تاريخ به بعد، سيزدهم آبان ماه به عنوان حماسه خونين لاله هاي انقلاب در جريان نهضت اسلامي گرامي داشته مي شود.
واقعه به نقل از يک شاهد عيني:
“شنبه ۱۳ آبان سال ۱۳۵۷ ساعت ۱۱ صبح، بيش از هفت هزار دانش آموز و دانشجو و ديگر طبقات مردم در محوطه دانشگاه تهران گرد آمده و عده اي سرگرم تماشاي نمايشگاه عکس بودند و گروهي به سخنراني گوش مي کردند که ناگهان يک کپسول گاز اشک آور در هوا چرخيد و روي زمين دانشگاه فرود آمد.
عده اي سراسيمه به سوي در ورودي دانشگاه دويدند، ولي در همين موقع صداي تيراندازي بلند شد. سربازان از پشت ميله هاي دانشگاه به سوي مردم شليک کردند. هنوز فريادهاي “نترسيد تيراندازي هوايي است” بلند بود که دانشجويي به زمين غلتيد، از اين لحظه به بعد دانشگاه و خيابان هاي اطراف آن مبدل به صحنه جنگ و گريز شد.
دانشجويان و دانش آموزان قصد داشتند آن روز به سوي منزل مرحوم آيت الله طالقاني راه پيمايي کنند. درست هنگاميکه عزم خروج از دانشگاه کردند با تيراندازي نيروها مواجه شدند و به دنبال آن دانشگاه صحنه برخوردهاي خونين شد. مجروحان توسط دانشجويان به بيمارستان منتقل شدند.”
در همان ساعات اوليه نيروهاي ضربت وارد دانشگاه شدند و دانشجويان و دانش آموزان براي مقابله با اين حمله آتش افروختند و به دنبال آن مأموران پس از چند متر پيشروي در دانشگاه آنجا را ترک کردند.
با شدت گرفتن تظاهرات، مأموران حکومت نظامي خيابان هاي اطراف دانشگاه و قسمتي از خيابان انقلاب را بستند و دانشجويان و دانش آموزان در خيابانهاي اطراف پراکنده شدند. تظاهر کنندگان در چند نقطه خيابانهاي جمهوري اسلامي و ولي عصر (عج) و خيابان هاي منشعب از آن آتش افروختند و با دادن شعار الله اکبر و لا اله الا الله خود را از حملات ددمنشانه مأموران نجات مي دادند.
ساعت دو بعداز ظهر مجدداً سربازان حکومت نظامي بر روي دانشجويان و دانش آموزان که در داخل دانشگاه بودند، تيراندازي کردند که در همان لحظات اول عده اي از دانشجويان به زمين افتادند و در خون غلتيدند. دانشجويان و دانش آموزان با پلاکاردهايي که در آن شمار کشته شدگان دانشگاه را نوشته بودند با دادن شعار الله اکبر خميني رهبر به راه پيمايي پرداختند. جنگ و گريز مأموران نظامي با دانشجويان و دانش آموزان تا پاسي از شب ادامه داشت …”
تسخير لانه جاسوسي ـ روز مبارزه با استکبار جهاني 13 آبان 1358
در ابتداي انقلاب و زمان حکومت دولت موقت با هدف وادار کردن آمريکا به استرداد شاه و اموال ملت ايران، دانشجويان تصميم به اشغال سفارت آمريکا گرفتند. دانشجويان از دانشگاههاي تهران، پليتکنيک، صنعتي شريف، شهيد بهشتي و ... گرد هم آمدند و طي يک راهپيمايي تا سفارت آمريکا از ديوارهاي سفارت بالا رفته و عليرغم مقاومت محافظين و آمريکاييها، سفارت را به تصرف کامل درآوردند. در هنگام تسخير سفارت، آمريکاييها به سرعت مشغول نابود کردن بسياري از اسناد دخالتها و تجاوزارت و غارتهاي خود شدند ولي پس از تسخير سفارت به سرعت از نابودي باقيمانده اسناد جلوگيري شد و بعدها اسنادي که از لانه جاسوسي آمريکا به دست آمده بود چاپ شده و در اختيار همگان قرار گرفت. به محض انتشار اين خبر، مردم بسياري با خشم و انزجار مقابل لانه جاسوسي تجمع کرده و از حرکت دانشجويان حمايت کردند.
درس هاي سيزده آبان
سيزدهم آبان به همه ي مستضعفان آموخت که مي توانند چپاول گران را به زباله دان تاريخ بسپارند. سيزده آبان به مسلمانان آموخت که در معبد انسانيت، آزادنه و آگاهانه در برابر والايي هاي ارجمند مکتب توحيد، به نماز بايستند، تنها در برابر «اللّه » به کرنش و سجود بنشينند و جز او، همه را طرد کنند. واقعه ي سيزده آبان به دل هاي مؤمنان قوت بخشيد و غروري مقدس و حماسه آفرين را در آنان زنده کرد. پرتوي تابناک از انوار الهي بر آنان تابانيد و درس هايي بزرگ از شهادت و رشادت و دليري به آنان آموخت. در سيزدهم آبان، مردم سرافراز ايران به همه ي مستضعفان جهان نشان داد که ديوار ستم، شکستني است.
پيام روز دانش آموز
يوم اللّه سيزده آبان، يادآور حماسه ها، ايثارها و فداکاري هاي دانش آموزان عزيزمان است. اين روز با شکوه بدين سبب، روز «دانش آموز» ناميده شد، تا خاطره ي فرزندان دلير انقلاب براي هميشه جاودان بماند و درسي فراموش ناشدني براي تمام دانش آموزان در سراسر گيتي باشد که با ابرقدرت ها و چپاول گران بين المللي به مبارزه ي بي امان بپردازند و عزت را بر زندگي ذلت بار ترجيح دهند. روز دانش آموز به همه ي مستضعفان جهان مي آموزد که عليه مستکبران قيام کنند و حقوق مسلم و از دست رفته ي خويش را از چنگال استکبار و استعمار بيرون کشند.
پيام روز دانش آموز به مسلمانان اين است که: تنها در برابر والايي هاي ارجمند مکتب توحيد به نماز بايستيد و فقط در پيشگاه خدا به کرنش و سجود بنشينيد.