دیوار بزرگ گرگان که دیوار سرخ نیز نامیده میشود دیواری تاریخی است که از کنار دریای خزردر ناحیه گمیشان آغاز شده و تا کوههای گلیداغ در شمال شرق کلاله ادامه مییافته است.
هماکنون بخش اعظمی از این دیوار تخریب، و تنها بخشهای کوچکی از آن که در زیر خاک مدفون مانده، باقی است.
دیوار تاریخی گرگان پس از دیوارچین(به طول شش هزار کیلومتر)، بزرگترین دیوار دفاعی جهان است از آنجا که این دیوار در جنوب دهستان(در ترکمنستان کنونی) و شمال گمیشان آغاز میشده و از نزدیکی گرگان و رودگرگان نیز میگذشته به این اسامی نیز نام بردارگشته است.
همچنین محمد بن نجیب بکردان در جهان نامه نام این دیوار را تجنبار نوشته و آرنه باستانشناس سوئدی نیز در تپههای باستانی دشت گرگان به این نام اشاره دارد.
مشخصات این دیوار تاریخی به شرح زیر است:
ارقام گوناگونی در مورد طول این دیوار وجود دارد، از 5 تا 180 فرسنگ، که ممکن است به دلیل تخریب بخشهایی از دیوار و همچنین بریده بریده بودنش باشد.
در مورد جنس دیوار نیز نظرات گوناگونی وجود دارد، برخی آن را از سنگ و سرب، برخی دیگر آجر و آهک، آجر و گچ، سنگ و گچ، سنگ مرمر (بخشی از آن).
بخشی از این دیوار تاریخی از روستای تمرقره قوزی (شمال شهرستان کلاله ) عبور می کند.
در ساخت این دیوار عظیم ده ها میلیون قالب آجر به کار رفته است. آنان شواهدی از تعداد زیادی کوره و کارگاه ساخت آجر در طول دیوار و در فواصل نزدیک به آن یافتهاند که نشان دهنده کارگاه صنعتی بسیار بزرگ برای احداث این دیوار است.
طبق برآوردها۳۰هزار سرباز میتوانستند در طول دیوار مستقر شوند.
باستان شناسان با نمونه برداری و آزمایش خاکسترها و زغالهای بر جای مانده در کورههای آجرپزی، نشان دادند که قدمت دیوار به قرنهای 5 و 6 میلادی میرسد.