پایگاه اطلاع رسانی استانداری گلستان

معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای گلستان گفت : رودخانه را می توان زهکش یک حوضه آبریز یا مجرای عبور آب تعریف کرد. نقشی که یک رودخانه ایفا می کند این است که آب را هدایت می کند و در اختیار انسان قرار می دهد. نقش دیگر رودخانه تغذیه سفره های زیرزمینی و کنترل سیلاب است. اترک، خلیج گرگان، نکارود علیا، قره سو و گرگان رود 5 حوضه آبریز استان گلستان است که رودخانه های استان در آن جریان دارد.
به گزارش روابط عمومی شرکت آب منطقه ای گلستان،مهندس سید محسن حسینی  در ویژه برنامه آب سرچشمه حیات، با موضوع بستر و حریم رودخانه اظهار کرد: در 5 حوضه آبریز استان گلستان 2700 کیلومتر رودخانه وجود دارد که عملیات زهکشی کل رودخانه های استان را انجام می دهد. همچنین 45 رشته رودخانه در سطح استان جاری است، که یک میلیارد و 235 میلیون متر مکعب آبهای سطحی استان در داخل همین رودخانه ها جریان دارد که می بایست از بستر و حریم رودخانه ها حفاظت نمود.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای گلستان تاکید کرد : بستر رودخانه در حقیقت همان شیار یا دره ای که آب داخل آن جریان دارد و این آب بسته  به این دارد که ما آن را چگونه محاسبه می کنیم. میزان دبی برگشت 25 ساله مبنای قانونی بستر رودخانه است و پس از آن حریم رودخانه شروع می شود. در بستر رودخانه سیل و آب جریان پیدا می کند.اما حریم نواری است در 2 طرف رودخانه که وزارت نیرو از طرف دولت و مجلس اختیار دارد برای حفظ حریم رودخانه آن را در اختیار داشته باشد.
مهندس سید محسن حسینی افزود:2نوع حریم داریم که در حریم کمی هیچ گونه سازه عمودی مانند درخت،دیوار و.. نباید ساخته شود که از یک متر تا 20 متر سطح این حریم است و بستگی به رودخانه اندازه آن مشخص می شود مثلا حریم رودخانه گرگان رود 20 متر است.
150 متر نیز حریم کیفی رودخانه ها است، که یک سری محدودیت ها برای ساخت و ساز در آن وجود دارد تا آب رودخانه از آلودگی حفظ شود.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای استان در ادامه بیان کرد: هشت محور کاری در بحث مهندسی رودخانه و حفظ ایمنی و حدود و ثغور رودخانه ها وجود دارد. اولین محور نقشه برداری است.2700 کیلومتر رودخانه  در استان وجود دارد که باید 2700 کیلومتر  نیز نقشه برداری انجام دهیم. از این مقدار تاکنون 1300 کیلومتر از رودخانه های استان نقشه برداری صورت گرفته است،  یعنی بیش از 40 درصد که این میانگین در کشور حدود 26 درصد است که نشان دهنده بالاتر بودن میانگین استان از کشور است.
مطالعات حد بستر و حریم دومین محور کاری مهندسی رودخانه است.
محور سوم آموزش و اطلاع رسانی و نصب تابلوهای هشدار دهنده است که تاکنون 200 تابلو  اطلاع رسانی در استان نصب شده در حالی که بر اساس مطالعات 3 هزار تابلو در استان نیاز داریم.
مهندس حسینی تصریح کرد: محور بعدی علامت گذاری حد نهایی بستر یا رپر گذاری است. رپرها لوله های آبی است که معنای آن این است که یک طرف این لوله ها رودخانه  است و از این لوله به آن طرف حریم رودخانه است تاکنون 670 کیلومتر رودخانه های استان رپر گذاری شده است.
محور بعدی اخذ سند است که بتوانیم برای رودخانه ها از اداره کل املاک و اسناد سند بگیریم.
یک محور حفاظت از مجاری آبی است. در این قسمت اکیپ های رودبانی و گشت و بازرسی است که هم در بستر و هم در حریم حضور دارند و تخلفات این حوزه را شناسایی می کنند.  
محور بعدی کار مهندسی رودخانه لایروبی است. جریان آب از بالا دست با خود رسوباتی می آورد که دلایل مختلفی مانند کم بودن پوشش گیاهی در بالادست دارد. بسته به درشت دانه یا ریز دانه بودن این رسوبات نوع لایروبی تفاوت دارد. با توجه به این موضوع 1700 کیلومتر از رودخانه های استان نیاز به لایروبی هر سه سال یک بار دارد. یعنی 550  کیلومتر از رودخانه های استان هر سال نیاز به لایروبی دارد. آمار 10 سال اخیر ما سالی 180 کیلومتر توانستیم لایروبی با توجه به مقدار اعتبارات خود انجام دهیم.
معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای استان بیان کرد: آخرین محور در مهندسی رودخانه، دیواره سازی وتثبیت بستر است. از 2700 کیلومتر رودخانه 200 کیلومتر نیاز به دیواره سازی دارد. که آن چه توسط همه دستگاههای متولی ساخته شده 46 کیلومتر است. وظیفه دیواره سازی داخل شهرها طبق قانون به عهده شهرداری ها ولی با مجوز آب منطقه ای است  راه و شهرسازی و بنیاد مسکن نیز با توجه به قانون وارد این موضوع شده اند که البته همه می بایست با مجور وزارت نیرو باشد.

مبحث رودخانه کلا به عهده شرکت آب منطقه ای است. هر نوع ساخت و ساز در حریم رودخانه ها باید با استعلام از شرکت آب منطقه ای باشد. اما حریم رودخانه ملک دولت نیست بلکه ملک اشخاص است ولی یک سری محدودیت هایی در این زمینه برای حفظ رودخانه ها وجود دارد که باید رعایت شود. در روستاها نیز هر ارگانی متولی ساخت وساز است استعلام را از شرکت آب منطقه ای انجام می دهد.
اما می بایست دستگاه متولی نظارت کافی را پس از استعلام انجام دهد گاهی در زمان شروع کار این حدود رعایت نمی شود. اگر قبل از اسفند 61 کسی در بستر یا حریم رودخانه ساخت و ساز انجام دهد با بعد از اسفند 61 تفاوت می کند. اگر قبل این تاریخ باشد تخریب انجام نمی شود ولی بعد این تاریخ تخلف است.